Hồi ức về vua Gia Long và Thừa Thiên Cao hoàng hậu (P2)

Ông đặt tay lên vai Đức, vuốt cằm Đức, nhìn cậu bé chăm chú rồi nói với Chaigneau:” Ông đã làm việc tốt. Chỉ có điều là cậu bé này có cái mũi hơi An Nam một tí”. Xong ông nói vui một hồi nữa khiến Đức chưa kịp nói câu nào. Một hồi lâu sau, Đức mới lùi lại vài bước và tâu với nhà vua bằng một giọng nói rõ ràng:” Dám tâu Bệ hạ, con xin chào Bệ hạ, bậc thiên tử, con chúc Bệ hạ vạn tuế, vạn tuế..” Khi Đức vừa dứt những tiếng cuối cùng, nhà vua phá lên cười:” Ồ, con cũng muốn ta là con Trời ư ? Chắc chắn không phải cha ngươi dạy cho ngươi điều đó, vì ông ấy chưa bao giờ nói với ta những điều vô lý ấy. Ta mà là thiên tử ư !”.

Nhà vua nhìn Chaigneau và cả hai cùng cười đôn hậu, đến nỗi cậu bé Đức cũng cười theo mà không biết mình cười vì cái gì. Đức đã viết trong tác phẩm của mình:”Ông nói tiếp: ‘Ta đã nói với những ai gọi ta là Thiên tử rằng ta có một người đàn ông để gọi bằng cha và một người đàn bà để gọi bằng mẹ; rằng cha ta…, rằng mẹ ta…’ Sau khi đã cười nói chán chê, vua Gia Long quay lại Đức và nói:”Con kêu ta là bậc Thiên tử mà con chưa chào bậc Thiên tử”. Tuy còn nhỏ, nhưng Đức cũng được dạy cho là người Việt Nam xưa rất chú trọng đến cách chào hỏi trong sinh hoạt hàng ngày. Cậu bé phải phục tùng, dù cảm thấy bị ức chế.

Cậu hơi do dự, rồi bắt đầu quỳ xuống, cúi đầu ra phía trước, như tư thế một cậu bé bò trên đất làm ngựa cho một cậu bé khác cưỡi trên lưng. Đức vừa lạy đủ 5 lạy thì nhà vua ra hiệu cho dừng lại rồi nói:”Đủ rồi, con. Con chỉ cần chào ta bằng phân nửa cách chào của người Việt (nhà vua ám chỉ Đức chỉ có 50% dòng máu Việt – LN), nhưng này, con mấy tuổi rồi?”

• – Dám tâu Bệ hạ, con 8 tuổi.
• – Con học gì?
• – Dám tâu Bệ hạ, con học tiếng Lang-sa (tiếng Pháp –LN) và tiếng Tàu.
• – Tốt lắm, con hãy siêng học. Một ngày nào đó, ta sẽ cho con làm quan. Con có thích làm quan không?
• – Tâu Bệ hạ thích lắm.
• – Con hãy đi chào Hoàng hậu đi. Đừng sợ gì, các phu nhân của ta không dữ dằn gì đâu. Họ không ăn thịt con đâu. Rồi nhà vua quay sang nói với Chaigneau:
• - Ồ ông Long (nguyên văn “Ong-Long”, nhà vua gọi thế vì Chaigneau được giao cai quản tàu Long phi – LN), phải khó nhọc lắm để có được những báu vật như vậy mà không thể sử dụng theo ý mình. Tạo hóa khắc nghiệt với những người tuổi tác như chúng ta, cho chúng ta nhìn ngắm trái ngon mà không cho ta có sức mạnh để hái lấy chúng….

Vua Gia Long vừa nói dứt câu, một người có vẻ là đàn ông bước vào phòng. Ông ta bước đi không một tiếng động, đầu cúi xuống, gầy gò như một bộ hài cốt biết di chuyển. Trông ông ta giống như một người phụ nữ mặc y phục đàn ông hơn là một người đàn ông. Sau này, cậu bé Đức mới biết đó là người thủ lãnh đạo quân thái giám trong cung đình. Ông ta được nhà vua gọi đến để đưa Đức đi diện kiến bà Thừa Thiên Cao hoàng hậu, mẹ ruột cố hoàng thái tử Cảnh.

Trong con mắt của một cậu bé 8 tuổi, người đàn ông đang đứng trước mặt cậu có đầy đủ những tính chất của một gã xấu trai toàn diện: gương mặt với màu da và những nếp nhăn trông giống một quả táo bỏ trong giỏ lâu ngày, đôi mắt trũng sâu, vô hồn, cái mũi tẹt, chiếc cằm nhọn lơ thơ vài cọng râu.

Thái giám trong cung thời bấy giờ.

Giọng nói của ông ta nghe the thé như giọng đàn bà. Ông ta mặc một chiếc áo ngắn màu xanh da trời, quần lụa trắng, chiếc khăn đội đầu rộng làm cho gương mặt ông ta đã nhỏ lại càng nhỏ hơn. Khi rời căn phòng của vua Gia Long, ông ta vừa đi vừa nhún nhẩy như đang làm một việc gì trọng đại lắm. Tuy nhiên, ông ta đối xử rất lịch sự với Đức, luôn đi sau, nhường Đức đi trước một bước. Sau khi đi qua một hành lang dài, vắng vẻ, cả hai bước vào một nơi rộng rãi, hình thành một hành lang khác. Tại đây, một số thái giám đang ngồi xổm trên bục, thấy hai người đến gần vụt đứng dậy, một người trong bọn họ đưa tay mở cánh cửa.

Viên thái giám già ra hiệu cho Đức bước qua ngưỡng cửa. Cánh cửa đóng lại sau lưng họ. Căn phòng họ bước vào rất rộng, trông có vẻ vừa u ám, vừa kỳ bí. Bỗng nhiên, một nhóm phụ nữ chừng mươi, mười hai người, đẹp và ăn mặc sang trọng tiến về phía cậu bé đang rất bối rối với bao ý nghĩ trong đầu. Đức nghe họ bảo nhỏ với nhau:” cậu ta kìa, con trai của ông quan pha-lang-sa đó” (từ pha-lang-sa trong nguyên văn hồi ký của Michel Đức Chaigneau, còn gọi là phú-lãng-sa, là tiếng thông dụng thời đó để chỉ nước Pháp, xuất phát từ từ France). Trong số những phụ nữ đẹp đang vây quanh cậu bé, Đức nhận ra có một người lớn tuổi hơn cả, gương mặt có vẻ nghiêm nghị hơn những người kia.

Linh tính báo cho cậu bé biết đây chính là bà hoàng hậu mà cậu muốn gặp. Không đợi bà lên tiếng, cậu rụt rè bước đến gần bà, nghiêng mình xuống và thưa:”Con cúi chào hoàng hậu”. Cậu chưa dứt tiếng hậu thì một tràng tiếng cười đã nổi lên rộn rả, tiếp theo là hai ba chục tiếng cười khác vọng đến từ khắp phía. Người phụ nữ mà Đức tưởng là hoàng hậu đã chặn ngay cậu lại:”Suỵt! Suỵt! Ta không phải là hoàng hậu, ôi, hoàng thượng mà biết được chuyện này thì chết!”. Cậu bé vốn đã rụt rè, lại bị những tràng cười chế giễu vang lên tới tấp, nên thẹn chín người. Cũng may là ngay lúc đó, một cánh cửa khác mở ra, người phụ nữ đứng tuổi nói với Đức: Còn tiếp...

Nguồn: Lê Nguyễn