Hôn nhân Phụng Dương Công chúa và Thái sư Trần Quang Khải

Bên cạnh những chiến công lẫy lừng trong việc chống quân xâm lược, cải cách kinh tế - xã hội, sử sách Việt còn ghi chép lại những mối nhân duyên kỳ lạ của các vị tướng quân lừng lẫy nhà Trần. Ngoài Hưng Đạo Vương cùng với sự kiện cướp dâu gây chấn động lịch sử thì nhân duyên giữa Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải cùng Phụng Dương công chúa cũng được hậu thế ca ngợi. Chính sự đức độ, thông tuệ của Phụng Dương công chúa đã góp phần giúp vị Chiêu Minh Đại Vương sau này là Thượng tướng Thái sư - Trần Quang Khải có thể toàn tâm toàn ý đưa ra nhiều sách lược giúp ích cho đất nước.

Khi nhắc đến Phụng Dương công chúa và Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải, không ít hậu thế đều phải thốt lên ngưỡng mộ. Phụng Dương công chúa trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư ghi chép là con gái ruột của Tướng quốc Thái Sư - em ruột của vua Trần Thái Tông và Tuệ Chân phu nhân. Ngay từ khi còn nhỏ, bà đã nổi tiếng là một người thông tuệ lại vô cùng hiền hậu nên rất được vua Trần Thái Tông yêu quý cũng như đưa vào cung làm con gái nuôi, lấy chức vị công chúa mà đối xử.

Còn Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải là con trai ruột của Trần Thái Tông cùng Thuận Thiên Hoàng Hậu. Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, ngay từ lúc sinh ra, vị hoàng tử này từng trải qua cơn thập tử nhất sinh nhờ vào áo của Thượng Hoàng và thanh gươm truyền quốc mới có thể sống sót. Khi trưởng thành, ông nổi tiếng là người văn thao võ lược, hiểu được tiếng nói của những bộ tộc ít người. Theo Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, khi đến tuổi cập kê, Phụng Dương công chúa được ban thành hôn với Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải.

Thế nhưng, lúc bấy giờ, với người vợ chính thất này, Chiêu Minh Đại Vương lại không hề có chút mặn mà hay đoái hoài đến. Hành động lạnh nhạt khi Phụng Dương công chúa vào cửa đã khiến phụ mẫu ruột của bà vô cùng phẫn nộ và tính đến chuyện đem con gái về nhà. Đứng trước sự tình ngang trái này, Phụng Dương công chúa lại thể hiện sự hiền huệ của mình khi kiên quyết từ chối để giữ đạo vợ chồng và khiến Chiêu Minh Đại Vương cảm động.

Tuy không được sủng ái, tuổi còn nhỏ nhưng Phụng Dương công chúa đã dùng lễ nghĩa, sự thông tuệ của mình để đối xử bao dung với các thê thiếp trong phủ của Chiêu Minh Đại Vương. Không chỉ có cách đối nhân xử thế được lòng người, Phụng Dương công chúa còn có tài trong việc quán xuyến mọi việc và khiến Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải phải nhìn với đôi mắt khác về vợ mình. Tình cảm của Chiêu Minh Đại Vương dành cho Phụng Dương công chúa ngày một gia tăng.

Nhất là trong một lần thuyền đi tránh giặc Nguyên gặp trận hỏa hoạn, bà đã bình tĩnh đánh thức chồng cũng như dùng tấm chắn gỗ và bản thân để bảo vệ ông. Sau sự kiện này, Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải càng thêm quý trọng vị chính thê tài sắc vẹn toàn của mình. Chung sống cùng nhau và có đến 7 người con, Phụng Dương công chúa còn được xem là “quân sư” cho chồng với những hành động hiền tuệ, đức độ của mình. Đến những năm tháng cuối đời của mình, Phụng Dương công chúa còn theo chồng về phủ Thiên Trường để an dưỡng.

Đến khi bệnh nặng, sắp qua đời, bà vẫn một lòng nghĩ đến chồng mình. Vào những giây phút thập tử nhất sinh, Chiêu Minh Đại Vương đã viết một bức thư đặt vào tay bà rồi ngậm ngùi: “Kiếp sau xin được làm vợ chồng như xưa”. Khi Phụng Dương công chúa lìa đời, Chiêu Minh Đại Vương đã tự mình lập bia mộ cho người vợ chính thất nhiều năm với những câu nói mà đến bây giờ vẫn khiến hậu nhân vô cùng cảm động. Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư ghi chép, nhắc về nhân đức của Phụng Dương công chúa, Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải lúc bấy giờ đã đánh giá:

“Làm điều thiện, nói điều nhân, sống nết na, chết lưu danh, vượng phu ích tử.” Mặc dù được ban hôn và có thời gian đầu lạnh nhạt nhưng Chiêu Minh Đại Vương - Trần Quang Khải cùng Phụng Dương công chúa đã trải qua những năm tháng về sau bên nhau rất viên mãn với 7 người con. Chính tấm lòng đức độ, lương thiện và cách đối nhân xử thế hơn người của Phụng Dương công chúa đã khiến vị tướng lừng lẫy như Trần Quang Khải cảm động và thêm phần quý trọng, yêu thương hơn.

Nguồn: Thể thao & Văn hóa