Cây bạc hà có tên khoa học là Mentha arvensis, thuộc họ hoa môi. Cây sống khá lâu năm và là cây thân thảo. Trung bình cây bạc hà cao từ 60-80cm, mọc thẳng đứng hoặc hơi bò và có phân nhánh. Thân bạc hà hình vuông có màu xanh hoặc màu tím nhạt với nhiều lông ngắn. Lá cây màu xanh hình bầu dục – hơi tròn như quả trứng mọc đối xứng với nhau. Cây có cuống lá ngắn, trên các lá có răng cưa ở mép. Cây bạc hà là thực vật có hoa, thông thường hoa màu hồng hoặc tím.
Kích thước hoa bạc hà khá nhỏ, mọc thành vòng có dạng hình trụ trên các cành. Cây ra hoa vào thời gian từ tháng 8 đến tháng 10 hàng năm. Cây bạc hà có chứa rất nhiều tinh dầu. Vì thế toàn bộ các phần trên cây bạc hà đều có mùi thơm và khi ăn có vị cay, mát. Cây có nhiều ứng dụng cho con người nên được trồng tại khá nhiều nơi. Nếu không biết cây bạc hà bán ở đâu thì bạn có thể đến mua cây bạc hà tại những cửa hàng bán cây giống trên toàn quốc một cách dễ dàng.
Hàm lượng tinh dầu trong bạc hà khoảng từ 1 – 3% menthol, limonen, ximen, methyl acetate,… tập trung ở thân và lá. Chính những tinh dầu này gây kích thích, hưng phấn thần kinh, giãn nở mạch máu, bài tiết mồ hôi và hạ thân nhiệt. Không chỉ vậy, bạc hà còn giúp ức chế một số chủng vi khuẩn và vi nấm. Bạc hà được dùng để trừ phong thấp, giảm đau, trị ho, hóa đờm, giải cảm, hạ sốt, thông xoang, kích thích tiêu hóa, giải độc gan,… Vào mùa hoa nở, bạc hà sẽ được thu hái phần thân lá và hoa mọc trên mặt đất, có thể dùng tươi hoặc cắt khúc 3 phân và đem phơi khô dùng dần.
Không ít người thắc mắc cây bạc hà có phải là rau húng không. Cây bạc hà và húng lủi là hai loại cây khác nhau nhưng đều thuộc chi bạc hà và họ hoa môi. Cây húng bạc hà có vị cay nhẹ và hùi hương dịu hơn so với cây bạc hà. Tác dụng của cây bạc hà có rất nhiều và được ứng dụng rộng rãi tại nước ta. Đây là loại dược liệu nổi tiếng được dùng trong cả Đông và Tây y. Sau đây là một số công dụng của cây bạc hà trong y học:
Trị tiêu chảy: Các chất trong tinh dầu bạc hà có vai trò như enzym tiêu hóa. Hấp thụ các chất này sẽ giúp hệ tiêu hóa ổn định hơn và ngăn ngừa tiêu chảy hiệu quả. Để sử dụng, người dùng chỉ cần ngâm lá bạc hà tươi trong nước nóng uống thay trà. Giảm cân: Bạc hà hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường khả năng trao đổi chất của cơ thể người. Vì vậy lá bạc hà cũng được dùng như một phương thuốc giảm cân và làm đẹp tự nhiên cho nhiều người.
Cây bạc hà trị mụn hiệu quả và đơn giản nhờ cách đắp lá bạc hà nghiền nhỏ lên các vết mụn thường xuyên. Cây bạc hà non Trị ho, cảm và nhức đầu Lá bạc hà là một trong những thành phần chính của các vị thuốc chữa ho, cảm và nhức đầu hiệu quả. Cây bạc hà có hàm lượng chất chống viêm khá lớn nên cây bạc hà trị ho tốt và có tác dụng tích cực đối với các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, viêm xoang,… Ngăn ngừa ung thư Trong cây bạc hà có vitamin C và các chất chống Oxy hóa.
Vì vậy cây cũng được chiết xuất làm thuốc cho bệnh nhân ung thư. Chữa hôi miệng Lá bạc hà có vị cay, mát và sát khuẩn rất tốt. Vì vậy nhai lá bạc hà trong miệng sẽ có tác dụng tiêu diệt các vi khuẩn gây hôi miệng. Không những bệnh hôi miệng hết mà người dùng còn có được hơi thở thơm mát nhờ lá bạc hà. Giảm stress, chữa trị trầm cảm Các chất trong tinh dầu bạc hà có hiệu quả nhất định đối với hệ thần kinh con người. Trước khi ngủ nếu uống một cốc trà bạc hà sẽ giúp ngủ ngon và giảm stress khá tốt.
Cây bạc hà lá xanh có răng cưa Ngoài ra, một công dụng cây bạc hà khác là một loại cây đuổi muỗi rất tốt. Để sử dụng cây bạc hà đuổi muỗ, cihỉ cần trồng cây bạc hà trong nhà, ở ban công hoặc gần cửa sổ, nhà bạn sẽ không phải lo lắng có ruồi muỗi đến gần nữa. Tinh dầu bạc hà có chứa nhiều menthol nên cây bạc hà đuổi chuột và kiến gián cũng rất hiệu quả. Lá bạc hà được sử dụng rất nhiều trong chế biến các sản phẩm dùng hàng ngày. Các đồ dùng như dầu gội đầu, xà phòng tắm có trộn lẫn nguyên liệu bạc hà đem lại cảm giác mát lạnh cho người sử dụng nên rất được ưa chuộng.
Các loại kẹo bạc hà, kẹo cao su, kem, trà bạc hà cũng đều được phổ biến rộng rãi khắp thế giới. Một giống cây quen thuộc đối với người Việt Nam là cây dọc mùng thuộc họ bạc hà. Cũng như cây rau bạc hà, đây là loại cây được dùng nhiều trong văn hóa ẩm thực Việt. Cây bạc hà nấu canh chua cung cấp nhiều dinh dưỡng lại có tác dụng thanh nhiệt, giải độc cho người dùng. Cây rau thơm bạc hà có thể dùng ăn sống kèm với các loại thịt và nem rất phù hợp.
Nguồn: baokhuyennong.com