Tìm hiểu về lan trần mộng

Lan trần mộng là một loài địa lan, thuộc chi Lan Kiếm (có danh pháp khoa học là Cymbidium). Loài lan có nguồn gốc xuất xứ từ Sapa. Nhắc đến nguồn gốc của loài lan này, thì ai cũng sẽ nhớ ngay đến câu chuyện vua nhà Trần của Việt Nam. Từ xưa đến nay, có lẽ vua Trần Anh Tông (thế kỷ XIII) vẫn là người nổi danh nhất trong giới chơi lan Việt Nam, thời đó, người đã có “Ngũ Bách Lan Viên”. Kế tiếp vua Trần Anh Tông, chính là phật hoàng Trần Nhân Tông với huyền thoại về hoa lan trần mộng.

Cái tên “trần mộng” có nghĩa là giấc mộng của vua Trần, tức nói đến sự rũ sạch bụi trần để bước tới cõi thiền thuần khiết. Người đời tương truyền rằng, vào một đêm vua trần đang ngủ thì mơ nhìn thấy một loài hoa địa lan lạ, chúng rất đẹp, hoa màu đỏ hồng và hương thơm quyến rũ. Khi tỉnh giấc, nhà vua ngẩn ngơ và bần thần mãi. Nhưng điều kỳ lạ là cùng ngày hôm đó lại có người tiến vua một chậu lan giống hệt trong giấc mộng tối hôm trước.

Chính vì vậy, loài hoa lan quý ấy có tên gọi là địa lan Trần Mộng, ý nói đến giấc mộng của vua Trần. Về cơ bản, lan trần mộng có nhiều đặc điểm chung của loài hoa địa lan. Nhưng chúng vẫn có những nét đẹp khác biệt riêng và không dễ lẫn. Lá lan dài, đầu lá nhọn và màu xanh đậm. Dò hoa dài, màu nâu nhạt và vươn lên rất đẹp. Từ cuối đông đến đầu xuân là thời gian lan kiếm trần mộng nở hoa, nhưng thời điểm cận tết chúng sẽ nở nhiều hơn.

Chắc cũng vì thế mà nhiều người còn gọi loài hoa này là địa lan trần mộng xuân. Khi nở, những cành hoa dài thường hơi uốn cong, tỏa ra xung quanh rất ấn tượng. Mỗi chùm lan có rất nhiều bông, chúng có thể cao đến 80 – 90cm. Mỗi bông có kích thước khá to, cánh lan dài xòe rộng, có màu hồng pha với màu cánh gián nên nhìn rất lạ mắt. Khi nhìn những cánh phong lan trần mộng, ta lại liên tưởng tới hình ảnh những ánh sao rơi, bởi thế mà nhiều người quan niệm loài hoa lan này sẽ đem đến những điều tốt lành, đặc biệt là một khởi đầu năm mới may mắn.

Vốn là một trong các loài địa lan kiếm khá khó tính, hoa lan trần mộng chỉ sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ ở những nơi có điều kiện môi trường mát mẻ. Đặc biệt phải chú ý đến thời kỳ lan chuẩn bị ra hoa, chúng ta phải có cách chăm sóc phù hợp để hoa nhiều, hoa to, màu sắc tươi hơn, thơm hơn và lâu tàn. Loài lan rừng này có đặc điểm phân nhánh rất nhanh. Khác với một số loại lan kiếm, hoa địa lan trần mộng có thể ra hoa 2 vụ mỗi năm, đó là thu và cuối đông.

Và tháng 9 âm lịch là thời điểm phù hợp nhất để tách nhánh trần mộng. Lúc này cây lan đã phát triển mầm mới một cách hoàn thiện, và củ cũng đã hình thành và tích trữ chất dinh dưỡng cho hoa chuẩn bị phát triển. Hơn nữa, tách nhánh vào thời điểm này thì thời gian nhân giống nhanh, đồng thời sẽ giúp củ trần mộng sinh sôi nảy nở 2 lần trong năm. Trước khi trồng, việc lựa chọn chậu phù hợp là rất quan trọng. Khi chọn chậu thì cần chú ý xem chúng có thích hợp với điều kiện, kích thước cây trồng hay không.

Địa lan kiếm trần mộng là loại lan lá dài, mọc rủ nên cần lựa chọn những chậu cao và đường kính khá to vì khóm lan có nhiều thân. Một điều cần thiết nữa là phải nhớ vệ sinh chậu sạch sẽ. Nếu là chậu mới thì chỉ cần rửa qua cho hết bụi, nhưng với chậu đã qua sử dụng thì nên dùng cả nước xà phòng và nước sạch để xử lý. Khâu chuẩn bị giá thể trồng lan trần mộng nhất định phải kỹ lưỡng. Đối với loài lan này, đất xú là lựa chọn tốt nhất, tức là loại đất nằm sâu dưới tầng đất thịt nhưng vẫn chưa tới tầng đất sét.

Người ta thường lấy đủ đất về xắn nhỏ ra để phơi khô, rồi thử thả cục đất vào nước, nếu thấy đất nổi lên thì lúc đó mới dùng để trồng lan. Ngoài ra, để cây sinh trưởng tốt, giá thể còn cần có thêm gạch xỉ đã nung thật già hoặc xơ dừa, mút xốp, xỉ than, rêu… Loài lan này không có hạt giống, thế nên chúng được trồng bằng cây giống, khác với nhiều loài sử dụng hạt giống để nhân giống. Trong kỹ thuật trồng lan trần mộng, bạn cần phải chọn cây giống lan đảm bảo chất lượng, khỏe mạnh và không bị sâu bệnh.

Cần chờ cho lan thay một lượt lá mới tiến hành tách thân cây. Nên lựa chọn những cây lan khỏe đẹp để ghép thành giò. Cây giống thường là những khóm lan được mang về từ rừng sâu, hoặc bạn có thể tìm mua ở các địa chỉ bán cây giống uy tín. Lan giống đem về cần phải giữ ẩm bằng cách treo ngược ngọn xuống đất. Nếu là cây ở một chậu cũ, thì bạn cần làm một số thao tác sau. Đầu tiên là dùng dao sắc hoặc tay để tách thân lan thành nhiều khóm nhỏ rồi cắt bỏ đi phần rễ thối, lá hỏng.

Ngay sau đó, sử dụng que sắt đã nung nóng để sát trùng và làm khô vết tách. Tiếp theo, để ngăn ngừa khả năng nhiễm bệnh và để cây sau này không bị thối hỏng do nước tưới, bạn dùng sơn bôi vào vết tách. Cuối cùng thì những khóm lan cần được để vào chỗ mát để chờ sơn khô. Đối với cây vừa mới mua hay xin nơi khác, nếu cũng là cây nguyên chậu thì bạn thực hiện cách tương tự như trên. Còn nếu tách chỉ 1 – 2 thân từ khóm thì phải sát trùng và làm khô vết tách thật nhanh chóng.

Trước tiên, bạn lót dưới đáy chậu 1 lớp gạch xỉ, xơ dừa hoặc mút xốp (nếu dùng được gạch xỉ thì tốt nhất) rồi rải tiếp giá thể đã chuẩn bị lên trên gần đầy miệng chậu. Sau đó, đặt khóm lan thẳng đứng vào phần chính giữa chậu, rồi dùng rêu hoặc than củi trải lên trên bề mặt để che phủ xung quanh rễ lan. Cuối cùng, bạn phải đặt chậu lan ở vị trí râm mát, tưới đẫm nước cho cây địa lan để duy trì độ ẩm.

Nguồn: baokhuyennong.com