Tìm hiểu về mùa nước nổi ở miền Tây sông nước

Quê tôi ở vùng sông nước miền Tây, ở đó có một mùa mà sẽ chẳng nhầm lẫn với bất cứ nơi đâu bởi nét đặc trưng vừa thú vị vừa lãng mạn, lại mang đến sự trù phú hào sảng cho người dân quê tôi. Đó là mùa nước nổi. Mùa nước nổi còn gọi là mùa lũ, là một hiện tượng lũ lụt tự nhiên nhưng lại không phải là thiên tai, không gây hại đến người dân trong vùng lũ.

Ngược lại mùa nước lũ còn được coi là một mùa để người dân quê tôi mưu sinh bằng nhiều nghề khác nhau nhờ nguồn đặc sản dồi dào. Mỗi sản vật trong mùa nước nổi đều mang đến nguồn thu nhập dồi dào cho bà con vùng sông Cửu Long, con cá bó rau không còn bán lẻ ba cọc ba đồng nữa mà được tính bằng bạc trăm bạc triệu. Bởi đó là nguồn đặc sản dồi dào phong phú chỉ có trong mùa nước nổi, nào là cá linh, cá rô, cá lóc, bông điên điển, bông súng,...

Cá linh - Loài cá chỉ có vào mùa nước nổi ở miền Tây.

Giăng lưới là nghề phổ biến ở bất cứ nơi nào có sông có nước có cá đều làm được. Giăng trên đồng nước nổi thì càng mê, tay lưới vừa buôn xuống một dòng, quay lại thăm đã có cá. Cá mắc lưới thường còn sống và rất khỏe vì được thăm thường xuyên nên cá không bị ngợp, chính vì vậy số cá vẫn bán được giá bù đắp cho công lao động của người dân. Không chỉ giăng lưới, người miền Tây còn đặt lú, đặt lờ, đặt nơm, vó bè, 12 cửa ngục, quăng chài,... để bắt cá.

Công việc mưu sinh trên đồng nước nổi có khi kéo dài từ sáng đến trưa. Người dân ra đồng nước lúc nào cũng mang theo một chiếc camen với cơm canh giản dị rồi trong khi làm việc trên đồng tiện tay hái vài cọng bông súng là đã có bữa cơm no lòng để tiếp tục làm việc. Có lẽ đối với nơi phố thị bữa cơm đó rất đạm bạc nhưng đối với người dân quê tôi bữa cơm đó lại vừa ngon vừa ngọt nghĩa vợ chồng chia sẻ ngọt bùi trong cuộc sống.

Canh chua nấu với bông điên điển.

Những khi say mê với con cá, con tôm người dân phải ngủ lại trên đồng nước nổi để giăng lưới, canh dớn. Họ mang theo dụng cụ nấu nướng để nấu cơm ngay trên xuồng. Người dân miền Tây có tính phóng túng, dù quen hay lạ, hễ là người cùng làm việc trên đồng nước nổi gặp nhau là coi nhau như anh em, sẵn sàng mời nhau bữa cơm, nhâm nhi vài ly rượu để ấm lòng trong những buổi chiều lộng gió hay trong những đêm sương lạnh.

Khi ấy bữa cơm trên đồng nước lại ngọt nghĩa ân tình chòm xóm, tình người với người đùm bọc lấy nhau trong cuộc sống. Cứ như thế người dân quê tôi nương tựa nhau, giúp đỡ nhau vào những ngày mưu sinh theo con nước nổi vẫn xoay dòng từ lúc mặt trời mọc đến khi chiều buôn, nước rút. Đến khoảng cuối tháng 11, con nước sẽ đổ ngược về với thượng nguồn và đọng lại ở đó.

Tuy mùa nước nổi rút nhưng dư âm về sự trù phú vẫn còn đọng lại đó là nước phù sa đặc quánh, màu mỡ để mầm lúa xanh tốt tiếp tục vươn lên căng tràng nhựa sống cho người dân quê tôi những màu màng bội thu. Sau những ngày lao động không ngơi nghỉ, người dân quê tôi trở về với ấm no dung túc, những niềm vui vội vã theo nhau về trên khắp xóm làng quê tôi.

Họ biết ơn thiên nhiên và thiên nhiên sẽ chẳng bao giờ phụ họ. Cũng như mỗi mùa nước nổi đi qua vẫn luôn đọng lại trong lòng người dân quê tôi những kí ức đẹp không dễ phai mờ về một vùng quê trong mùa nước nổi. Một mùa của sự trù phú, của tình thương giữa những người dân quê lao động vất vả trên đồng nước trống vắng giá lạnh nhưng vẫn luôn chất chứa một trái tim nồng ấm chân chất và hiền hòa.

Nguồn: Nguyễn Trần Ngọc Mai