Tôm hùm bông (tôm hùm sao) có tên tiếng Anh chính thức là Ornate spiny lobster, và nhiều tên gọi khác như tropical rock lobster, ornate rock lobster, ornate tropical rock lobster..., danh pháp khoa học panulirus ornatus, thuộc chi panulirus, họ Palinuridae, bộ giáp xác 10 chân Decapoda. Đây là một loài tôm được mệnh danh là vua tôm hùm nhiệt đới bởi kích thước và cả giá trị dinh dưỡng của chúng.
Hùm bông là loài to nhất trong các loài tôm hùm Panulirus, chiều dài (không kể râu) có thể đạt đến 50cm (4 - 4.5kg/con), phổ biến 30 - 35cm (1.5 - 1.8kg/con), trong tự nhiên đã từng phát hiện con nặng đến gần 7kg. Loài giáp xác danh tiếng lẫy lừng này có vỏ láng màu xanh nước biển pha lá cây, các gai trên đầu ngực màu cam trừ gai má màu trắng, giữa vỏ lưng các đốt bụng có 1 dãy ngang màu đen hoặc nâu đen tương đối rộng và có 1 hay 2 đốm màu kem hay trắng sáng thành cặp tương ứng ở 2 mặt bên đốt bụng.
Phiến gốc râu I có 4 gai xếp thành hình vuông, 2 gai trước lớn hơn; chân hàm III không có nhánh ngoài; vỏ lưng các đốt bụng láng không có rãnh hoặc vết tích của rãnh. Tôm hùm bông phổ biến ở Việt Nam, tập trung sinh sống nhiều nhất ở các tỉnh ven biển miền Trung. Trên thế giới, chúng có phạm vi phân bố rộng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, từ biển Hồng Hải và KwaZulu-Natal ở phía tây đến Nhật Bản và Fiji ở phía đông.
Trong hầu hết phạm vi phân bố của chúng, tôm hùm bông bị đánh bắt bằng lao xiên hoặc lưới, trong khi ở Đông Bắc Australia, khai thác tôm hùm bông làm thủy sản thương mại đã tồn tại từ năm 1966 và việc thu hoạch các loài được quy định bởi cơ quan Great Barrier Reef Marine Park Authority. Tôm hùm bông sống ở độ sâu từ 1- 50m, trong đó phổ biến nhất là các vùng nước ven bờ, độ trong thấp, sâu từ 1 - 8m; thường ẩn trong các hốc đá có chất đáy cát hoặc cát bùn gần cửa sông hay trên các rạn san hô; không kết đàn, sống riêng lẻ, đến mùa sinh dục mới bắt cặp.
Hàng năm, ở các tỉnh ven biển miền Trung, từ tháng 12 đến tháng 7 - 8 năm sau, tôm con (chiều dài vỏ đầu ngực 8 - 25mm) thường tập trung nhiều ở các ghềnh đá ven bờ và ven các đảo, rộ nhất từ tháng 12 đến tháng 1 - 2 năm sau. Tôm hùm bông là loài có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong các loài tôm hùm Panulirus, với mật độ nuôi 10 - 15 con/m2 và thức ăn là cá, giáp xác nhỏ, nhuyển thể, cầu gai thì tôm giống trọng lượng 50 - 100 gam/con có tốc độ tăng trọng khoảng 15 - 25 gam/con/tháng.
Nguồn: Ốc Sài Gòn